Εκδότης: Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, οδός Αρσενίου – Κέρκυρα – Τηλ. (0661) 30674

Γενική Επιμέλεια εκδόσεως: Κώστας Δαφνής

Μεταγραφή – Μετάφραση – Ευρετήριο – Επιμέλεια: Michelle Bouvier- Bron & Betrand Bouvier

Περίληψη –Μετάφραση: Michelle Bouvier- Bron & Betrand Bouvier

ΚΕΡΚΥΡΑ 1984

Περιεχόμενα

Κ. ΔΑΦΝΗ : Προλογικό σημείωμα

Γρ. ΔΑΦΝΗ : Ο Καποδίστριας στην Ελβετία (1813-1814)*

Michelle BOUVIER – BRON: Avertissement σ. 15.

Commentaire (Εισαγωγή) σ. 17

Documents (Έγγραφα) σ. 281

Τα 22 Καντόνια της Ελβετίας του 1815 σ. 427

Επεξηγήσεις σ. 428

Ευρετήρια σ. 429

Χάρτες και πίνακες σ. 438

Παροράματα σ. 443

*Σημ.: πρόκειται για αντιγραφή μέρους από το έργο του συγγραφέα Γρηγ. Δαφνή «Ι. Καποδίστριας. Η γένεση του Ελληνικού Κράτους», Αθήνα 1976.

 

Σε αυτό τον τόμο, τον Δ΄, του ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ καλύπτεται η αποστολή του Καποδίστρια στην Ελβετία το 1813-1814. Την έρευνα στα αρχεία της Ελβετίας πραγματοποίησε η Michelle Bouvier, η οποία μελέτησε και ιδιωτικά και δημόσια αρχεία. Η παράθεση των τεκμηρίων στον παρόντα τόμο γίνεται με πλήρη τεκμηρίωση στην γαλλική και σύντομη περίληψή τους στην ελληνική. Στη γαλλική είναι γραμμένος και ο σύντομος πρόλογος της ερευνήτριας και συγγραφέως, καθώς και η εκτενής εισαγωγή της. Ο ερευνητής–αναγνώστης, μέσω του κειμένου του Γρηγόρη Δαφνή «Ο Καποδίστριας στην Ελβετία, (1813-1814)» και της αναλυτικής εισαγωγής της Bouvier, έχει την δυνατότητα να σχηματίσει μια πρώτη καλή εικόνα για το θέμα της Ελβετίας και τις σχετικές πολιτικές, στρατιωτικές και διπλωματικές διεργασίες και εξελίξεις, που οδήγησαν στην ίδρυση του Ομόσπονδου Ελβετικού Κράτους.

 

Το αρχειακό υλικό του τόμου παρέχει μιαν εικόνα για την αποστολή και δράση του Καποδίστρια και άλλων προσωπικοτήτων στην Ελβετία τότε, η οποία εικόνα, ως γνωστόν, συμπληρώνεται από κείμενα τα οποία έφεραν στο φως μεταγενέστερες έρευνες και δημοσιεύσεις. Αυτό το αρχειακό υλικό, το οποίο μελέτησε η Bouvier, βρίσκεται στο Ομοσπονδιακό Αρχείο της Βέρνης (Archives Fédérales, Berne: Τεκμήριο 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 13 κ.ά.) και έγκειται σε επιστολές κυρίως του Καποδίστρια, μόνου ή από κοινού με τον αυστριακό απεσταλμένο Lebzeltern για το ίδιο θέμα, όπως και εκείνο από την Βιβλιοθήκη των Καντονίων και του Πανεπιστημίου στη Λωζάννη (Bibliotèque Cantonale et Univesitaire, Lausanne: Τεκμήριο 2a, 23), επίσης της Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Ζυρίχης ( Zentralbibliothek, Zurich: Τεκμήριο 6, 19, την οποία επιστολή απευθύνει στον διάσημο παιδαγωγό Pestalozzi, ως και την 39 σχετικά με ζητήματα εκπαίδευσης,), της Συλλογής Reinhard στη Winterhour (10,11, 12 κ.ἀ.), του Κρατικού Αρχείου της Λουκέρνης (15 ) της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Βέρνης 18 … ), Αρχείο των Καντονίων του Fribourg (21).

 

Από όλες τις επιστολές και τα λοιπά τεκμήρια (υπομνήματα ως το υπ. αρ. 40) καταφαίνεται η διπλωματική δεινότητα και η ισχυρή βούληση του Καποδίστρια να επικοινωνήσουν οι Ελβετοί πρώτα μεταξύ τους, ώστε να υπάρξουν αμοιβαίες υποχωρήσεις και να δείξουν αλληλοκατανόηση για την επίτευξη της ελευθερίας και της δημιουργίας της Ομοσπονδίας της Ελβετίας. Συνεργάζεται με τον Lebzeltern και εργάζονται σκληρά, προκειμένου να ακουστούν οι φωνές και οι βουλήσεις όλων των Ελβετών στη Ελβετική Δίαιτα, ώστε να μην αποκλειστεί κανείς και να εξευρεθούν λύσεις στα ποικίλα θέματα που αναφύονται ή που χρόνιζαν. Θέματα εκπροσώπησης (31 & 32), διακυβέρνησης και συντάγματος (33, 40, 52, 54, 60, 62, 65), εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων και διεθνών σχέσεων (40, 44, 46, 50, 58, 59), οχυρών (45), συμμετοχής νέων καντονιών (Γενεύης, 48, 49), τάσεις απόσχισης (48), υπακοής (34, 61), επαναπατρισμού αιχμαλώτων Ελβετών (36), συγκρότησης ελβετικού στρατού και άμυνας των συνόρων της χώρας (37, 40)

 

Η συμμετοχή του Καποδίστρια στα ενδο-ελβετικά ζητήματα που συχνά είναι ακανθώδη και δυσεπίλυτα αλλά και στα συναφή διεθνή θεμιτά διακρίνεται από δικαιοσύνη και ειλικρινή προσπάθεια έντιμου διακανονισμού και ισότιμης μεταχείρισης είτε απλών πόλεων είτε κανονιών. Επίσης, την όλη φιλοσοφία του διέπει σπάνια διορατικότητα, διότι σε κάθε περίπτωση προνοεί για το μέλλον και την αποφυγή εσωτερικών συγκρούσεων και κυρίως του κινδύνου διαμελισμού και διάλυσης της Ελβετίας. Προς τούτο φαίνεται πως συμπράττει ή και πείθει με τις καλομελετημένες θέσεις του προσωπικότητες και πολιτικούς διεθνούς κύρους όπως ο Canning, (75, 83).

 

Εν τέλει, ενώ θεωρείται a posteriori γενικά και αόριστα αλλά αναιτιολόγητα η υπόθεση της Ελβετίας ως εύκολη, στην ουσία υπήρξε ένας πολύπλοκος και πολυσχιδής «ελβετικός δεσμός», ο οποίος «λύθηκε» με τη σοφία, την υπομονή, την ευφυΐα και την βαθεία γνώση ανθρώπινων χαρακτήρων και πραγμάτων που διέθετε αυτή η εξαίρετη προσωπικότητα, του Ιωάννη Καποδίστρια, η οποία όχι απλώς έδειξε δείγματα κορυφαίας διπλωματικής γραφής, αλλά, μετά την διεθνή και συνταγματική τακτοποίηση της Ελβετίας, έλαμψε, στο διπλωματικό στερέωμα της Ευρώπης, ως ελπιδοφόρος αστέρας το άξιο τέκνο της Κέρκυρας και της Ελλάδας. Τα τεκμήρια ομιλούν.